Zanim przejdziemy do opisu poszczególnych grup i rodzajów alkoholu, musimy uzmysłowić sobie, że temperatura wszystkiego, co spożywamy, ma wpływ na doznania smakowe.
Przeprowadzono na świecie szereg badań na ten temat i chociaż w większości dotyczyły one potraw, a nie alkoholi to wspólny mianownik pozostaje.
Wszystko, co jemy lub pijemy, smakuje lepiej podane we właściwej temperaturze.
Wyobraźcie sobie na przykład zimny rosół i ciepłą wódkę – obrzydlistwo!
Mówiąc wprost, wyższa temperatura sprzyja rozwinięciu się aromatów.
Niższa natomiast eliminuje niektóre niepożądane nuty smakowe – na przykład te kwaśne. Powracając do tytułowego pytania "Czy alkohol powinno się chłodzić?" - w znakomitej większości przypadków odpowiedź brzmi TAK, ale w sposób świadomy i przemyślany, chociaż niekoniecznie z termometrem w ręku.
Czy powinno się chłodzić wódkę?
"Wódeczka zmrożona, aż się ciągnie" – kto nie usłyszał chociaż raz takiej "pochwały" na imprezie...
Rzeczywiście, wódka wyciągnięta z zamrażalnika, gdzie spędziła kilka godzin, wydaje się gęsta, czasem zawiera kryształki lodu lub charakterystyczne "igiełki". Nalana w kieliszki powoduje efektowne oszronienie szkła. Ale najważniejsze, że jest absolutnie pozbawiona zapachu i smaku. Zabieg zamrożenia wódki do tego stopnia sprawdza się tylko w jednej sytuacji – kiedy trunek jest tak marnej jakości, że "otrząsa" po wypiciu.
Dobrej klasy wódkę czystą lub smakową wytrawną najlepiej zaserwować po prostu z lodówki. Dodatkowo warto zamrozić lub schłodzić szkło. Biorąc pod uwagę, że upłynie kilka minut od wyjęcia butelki z lodówki, do spełnienia toastu wódka osiągnie temperaturę 8-10 stopni i taką powinna zachować przez cały czas przyjęcia. Temperatura schłodzonego napoju w pomieszczeniu, gdzie jest około 20 stopni, rośnie mniej więcej o 1 stopień na 4 minuty i o tym należy pamiętać nie tylko w przypadku wódki.
Niektóre wódki najlepiej rozwijają swój smak w temperaturze pokojowej – np. kultowy Młody Ziemniak. Najwyższej jakości wódka "obroni" się w wyższej temperaturze. Specjaliści, którzy degustują i badają jakość wódki, nie chłodzą jej. Ze względu na dominujący, ostry smak alkoholu wódka jest najtrudniejszym trunkiem do degustacji. Ale nie obawiajmy się eksperymentu – jeśli trafi w nasze ręce butelka wódki Belvedere czy Chopin spróbujmy odnaleźć jej smakowe subtelności i porównać z profesjonalnym opisem - naprawdę ciekawe doświadczenie.
Różne wina, różne temperatury i sławna temperatura "pokojowa".
Wszystkie bez wyjątku szlachetne trunki szczycą się długą tradycją.....Wyobraźmy sobie francuskie Chateau, włoską Willę, czy XVII-wieczny, polski Dworek zimą. Ciepło rozchodzi się od pieca lub kominka, a biesiadnicy wznoszą kielichy z przednim winem. I to jest właśnie ta pokojowa temperatura, która wówczas nie przekraczała 14-16 stopni. Jeśli czytacie ten tekst zimą – spójrzcie na termometr w pokoju - 20°C, 22°C czy aż 25°C?. Pamiętajcie, że w tej temperaturze nawet czerwone wino nie będzie smakować...
A więc zacznijmy od samego dołu skali:
- 5-6°C – Asti Spumante, Icewine
- 6-10°C – Prosecco, Champagne, Cava, inne wina musujące, lekkie wina różowe
- 8-12°C - wina białe, im szlachetniejsze i złożone tym temperatura może być wyższa
- 14-16°C – wina czerwone – np. Burgundy, Chianti, Rioja
- 16- 18°C – najcięższe i złożone wina czerwone – np. Bordeaux, Shiraz, Cabernet Sauvignon
Oczywiście w internecie i wydawnictwach o winie można znaleźć dziesiątki takich tabel, których wskazania mogą różnić się o 1-2 stopnie. Jednak takiej różnicy nie dostrzeże nawet prawdziwy koneser. Należy pamiętać tylko, że:
- wino zbyt zimne wydaje się płaskie, pozbawione aromatu i owocowych nut.
- wino zbyt ciepłe odczuwa się jako kwaśne i bardziej taniczne (cierpkie), niesmaczne.
Mocne i wytrawne - czy chłodzić whisky, cognac lub brandy?
Whisky podajemy w temperaturze pokojowej. Zarówno dla lekkiego schłodzenia, jak i złagodzenia smaku oraz lepszego wyeksponowania aromatu, można dodać kostkę lodu lub odrobinę zimnej, źródlanej wody. Niektórzy, by nie rozcieńczać trunku, używają tak zwanych "kamieni" – schłodzonych kostek z granitu lub innych minerałów, które szybko obniżą temperaturę.
O gustach dyskutować nie będziemy, jednak naprawdę szlachetna whisky schładzania nie wymaga. Wbrew konserwatywnym tradycjom, wszystkie winne destylaty, typu cognac czy brandy, można (co nie oznacza, że należy) serwować schłodzone lub na kostce lodu.
A co z tymi "słodszymi" alkoholami, czyli rumem, tequilą, czy likierami/nalewkami?
W większości podajemy schłodzone lub na kostce lodu. Chociaż znajdzie się sporo wyjątków. Na przykład gęste, mleczno-kawowe likiery podajemy w nieco wyższej temperaturze. Przechowywane w lodówce mogą nawet rozdzielić się na poszczególne składniki, co na pewno wpłynie negatywnie na ich walory smakowe.
Natomiast popularny i lubiany, ziołowy Jagermeister producent zaleca podawać zmrożony, w temperaturze aż -18 stopni ! W przypadku alkoholi o wyraźnych owocowych nutach pamiętajmy, że zbyt mocne schłodzenie nieco je przytłumi.
Zimne piwko.
Latem smakuje, ale też nie powinno być zmrożone. Moda na podawanie lodowatego piwa (i innych napojów) przyszła do nas ze Stanów Zjednoczonych. Popularne, amerykańskie piwa są lekkie i dość wodniste w smaku jak na europejski gust. Prawdziwi miłośnicy piwa wiedzą, że w Pradze czy w Monachium nie dostaną obrośniętej szronem szklanki. Niska temperatura zabije aromat chmielu i szlachetną goryczkę, wystarczy więc lekkie schłodzenie.
Piwa typu porter czy stout, szlachetne piwa leżakowane podaje się w temperaturze nie niższej niż dobre, białe wino.
Z parasolką lub bez.
Koktajle serwuje się najczęściej albo mocno schłodzone, gdzie wstrząsane są z dużą ilością lodu w shakerze, albo w szklance wypełnionej lodem nawet do połowy. Taki zabieg pozwala nie tylko na obniżenie temperatury, ale również na utrzymanie jej przez dłuższy czas. Mieszane drinki sączymy powoli i nie powinno dopuścić się do stopniowego wzrostu temperatury. Przyrządzając drinki w domu, należy pamiętać, że wszystkie składniki muszą być schłodzone – a więc owoce, soki i woda mineralna również. I nie zapominajmy o szkle!
Czy alkohol powinno się chłodzić, czy lepiej jest dodać lodu?
W zasadzie dodatek lodu, w zależności od ilości spełnia 2 różne zadania. Jedna kostka lodu lekko schładza i zarazem rozcieńcza drinka, łagodząc jego moc, ponieważ bardzo szybko się topi. Jednym ze sposobów na szybkie schłodzenie alkoholu jest wlanie go do szklanki z dużą ilością lodu. Wbrew pozorom nie rozwodnimy zbytnio drinka, ponieważ większa ilość lodu topi się bardzo wolno. Najgorsze wyjście to 2-3 kostki lodu – roztopią się stosunkowo szybko i otrzymamy drinka w stosunku pół na pół z wodą...
Jak szybko schłodzić i utrzymać alkohol we właściwej temperaturze?
Goście w progu, 28 stopni w powietrzu, a butelka w barku...co robić? Najprościej włożyć butelkę do domowej zamrażarki. Po 20-30 minutach trunek będzie chłodny. Jeśli dodatkowo owiniemy butelkę mokrym ręcznikiem, przyspieszy to proces schładzania. Takiego przyspieszonego procesu nie lubią jednak szlachetne wina – mogą utracić część swoich walorów. Wino, które zacznie już zamarzać, niestety nie będzie dobrze smakować - patrzcie więc na zegarek!
Druga skuteczna metoda to sporządzenie w coolerze mieszaniny składającej się z lodu, garść soli i wody. To także idealna mieszanka do utrzymywania odpowiedniej temperatury w czasie letniego przyjęcia. A w cooler warto się zaopatrzyć – nie tylko pomaga w chłodzeniu, ale również prezentuje się elegancko i efektownie. Jeśli nie jest to designerski, markowy sprzęt, ale popularne "wiaderko na szampana" ze stali, stosowane w restauracjach, można go nabyć za naprawdę rozsądną kwotę.
A na pikniku lub na działce – butelkę owiniętą zmoczonym zimną wodą ręcznikiem kładziemy w cieniu. Jeśli jest lekki przewiew działa całkiem nieźle.
Czas więc na podsumowanie – Czy alkohol powinno się chłodzić?
Warto, aby umieć w tym momencie rozróżnić chłodzenie od mrożenia. Ale odpowiadając na pytanie – najczęściej powinno się go chłodzić (pomijając nieliczne wyjątki), ale mrozić bardzo rzadko!